راه شاهی، جاده ای که داریوش بارها با ارابه خود از آن گذر کرد

راه شاهی یا جادهٔ سلطنتی از شواهد راه سازی دوران پادشاهی هخامنشیان است. این شاهراه با طول تقریبی 2700 کیلومتر نخستین جاده بین المللی شناخته شده جهان است. راه شاهی، شاهراه و مسیری کاروان رو بوده که پاسارگاد را به تخت جمشید و شوش و دیگر مناطق شاهنشاهی ایران پیوند می‌داده‌است، جاده‌ای که به فرمان داریوش بزرگ هخامنشی ساخت آن از سارد (پایتخت لیدی، غربی ترین بخش های ترکیه امروزی) آغاز شد و پس از اینکه پاسارگاد را به تخت جمشید پایتخت هخامنشیان متصل کرد، به شوش کشیده شد و از همان زمان به نام راه شاهی معروف شد. داریوش شاه بارها و بارها برای اداره امور کشوری و برگزاری جشن‌های بهاره در تخت جمشید با گردونه (ارابه) ویژه خود از این جاده گذر کرد. این جاده پر است از خاطره‌ها از پیروزی‌ها، از عبور پر از شکوه داریوش و خشایارشا و اردشیر و دیگر شاهان هخامنشی در طول ۲۲۰ سال سلطنت، از جشن‌ها و جنگها و ... گیرشمن در کتاب ایران از آغاز تا اسلام به راه شاهی اشاره کرده و می نویسد: «برای حفظ ارتباط بین مراکز مختلف شاهنشاهی و پایتخت های آن، داریوش شبکه ای از منازل بین راه تشکیل داد که وسعت و اهمیت آن چندان بود که مدت ها پایدار ماند. این جاده ها که در درجه اول برای امور اداری به کار می رفت، کاملاً بازرسی و مراقبت می شد. کاروان ها و مسافران از آن عبور می کردند و مبادلات تجاری را که پایه جدیدی در میان اقوام و دول متحد در میانه قلمرو هخامنشی یافته بود تسهیل می کرد. تصویر زیر بخشی از این راه را در تنگه بلاغی نشان می دهد.