ردپای هخامنشیان در چین پیدا شد

جام جم آنلاین: مدتهاست کپی چینی تولیدات مختلف، از وسایل برقی گرفته تا انواع خشکبار، بازار ایران را فتح کرده است؛ اما این بار چینیها اثری را در حوزه باستانشناسی رو کردهاند که با سایر تولیدات آنها فرق دارد؛ «نسخه چینی منشور کوروش».

این اثر برخلاف سایر محصولات آنان ظاهرا اصل است و تاریخ ساخت آن احتمالا به حدود سالهای حکمرانی کوروش کبیر بازمیگردد.
ماجرا از این قرار است که 2 قطعه استخوان فسیل شده اسب بتازگی در چین شناسایی شده که از قرار معلوم حاوی رونوشتی خلاصه شده از منشور کوروش است. این اثر در ازاء هر 20 نگاره میخی استوانه کوروش یک نگاره دارد....
به گزارش میراث خبر در ابتدا تصور میشد این استخوانها تقلبی باشند، اما ایروینگ فینکل، از متخصصان خطوط خاور نزدیک باستان در موزه بریتانیا، اعتقاد دارد که آنها اصل هستند. اگر این استخوانهای به دست آمده اصل باشند، سابقه ارتباط ایران با چین چند قرن عقبتر میرود.کامیار عبدی، باستانشناس ایرانی درباره اهمیت این کشف میگوید: «البته هنوز باید منتظر نظر دیگر زبانشناسان و بررسیهای آزمایشگاهی در مورد اصالت این اثر باشیم، اما اگر اصل باشد این کشف مهم تحولی عظیم را در دیدگاههای ما در زمینه ارتباط بین خاور نزدیک، بویژه سلسله هخامنشی و چین در هزاره اول قبل از میلاد، بویژه در زمان سلسله ژوی شرقی، به دنبال خواهد داشت».تا پیش از این مدرک مستقیمی مبنی بر ارتباط هخامنشیان با چین در دست نبود. با این کشف تاریخ ارتباط بین ایران و چین از دوره سلسله اشکانی در ایران و سلسله هان در چین پیشتر و به زمان سلسله هخامنشی در ایران و سلسله ژوی شرقی در چین باز میگردد.
داستان کشف
این دو قطعه استخوان حکاکی شده در سالهای 1935 و 1940 توسط «خو شن وی» طبیب سنتی چین خریداری شدند. خو فکر میکرد این دو قطعه حاوی اسنادی به خط کهن چینی است. در سال 1966 طی انقلاب فرهنگی چین او این دو استخوان را برای جلوگیری از نابودیشان در خاک دفن کرد.
در سال 1985 خو این دو استخوان را به شهر ممنوعه برد و به موزه کتیبههای چین اهدا کرد، اما بتازگی «وو یوهنگ» متخصص زبانهای خاورنزدیک باستان در موزه شهر ممنوعه تشخیص داد که نوشته روی فسیل باستانی بخشی از اعلامیه حقوق بشر کوروش و متعلق به ایران است.
تا پیش از تایید اصالت این دو قطعه تصور میشد، لوح کوروش نمونهای منحصر به فرد و تک بوده است. اما طی سال جاری میلادی پیدا شدن دو قطعه گل نبشته در مجموعه موزه بریتانیا که بخشی از اعلامیه کوروش بزرگ بود این باور را مخدوش کرد و این احتمال را پیش کشید که شاید چندین نسخه از اعلامیه کوروش وجود داشته است.
در ژوئن امسال با همکاری موزه چین خطوط روی این دو قطعه کپی شده و برای مطالعه به موزه بریتانیا انتقال داده شد. به گفته فینکل نوشته روی این دو قطعه با متن اصلی روی استوانه کوروش کمی تفاوت دارد، اما از لحاظ دستور زبان و آوانگاری درست است. سرکشهای سه گوش علائم روی استخوانها با استوانه کوروش متفاوت و بخش بالایی آن شبیه به حرف v است. این نحوه نگارش در بابل رایج نبوده و احتمال تولید این استخوانها در ایران را افزایش میدهد.
فینکل همچنین معتقد است متنی که کپی کننده روی استخوانها به کار برده همان متن لوح کوروش نیست، اما نسخهای متفاوت و ایرانی از لوح بابلی است که میتوانسته نسخهای از کتیبهای سنگی، نوشته شده با جوهر روی چرم یا گل نوشته باشد که در مکانی نامعلوم و به منظوری نامشخص در 2500 سال پیش از روی نسخه اصلی استوانه کوروش کپی شده است.
عبدی در این باره میگوید: «در اینکه منشور کوروش متنی بسیار مهم بوده تردیدی نیست، اما مهمتر از آن اهمیت آن برای اتباع شاهنشاهی هخامنشی است. پس از اینکه اصالت این یافتهها تایید شد از نخستین پرسشهایی که باید بدان پرداخت این است که متن منشور کوروش چگونه به چین راه یافته و چرا این متن برای چینیها آنقدر اهمیت داشته که آن را کپی کنند؟»